ارتودنسی ثابت دندان
ارتودنسی به منظور رفع ایراد و عیوب ظاهری دندان ها بکار برده می شود. که با ایجاد اصلاحات لازم در دندان ها و فک، باعث رفع ناهنجاری ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می گردد. گاهاً پیش میاید که فضای فک بزرگ یا کوچک تر از حد نرمال است، که در این صورت در مواردی باعث به وجود آمدن بی نظمی در دندان ها می شود. میتوان با رجوع به علم دندانپزشکی و شاخه ارتودنسی، این مشکلات را اصلاح نمود.
به اصلاح و درمان ناهنجاری‌های دهان و دندان با کمک وسایل مخصوص، ارتودنسی گفته می شود. ارتودنسی ثابت دندان از انواع این ارتودنسی هاست که در این مقاله دکتر خضری (بهترین متخصص ارتودنسی در کرج) به طور جامع به معرفی آن پرداخته است.
ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت یکی از روش‌های درمانی ناهنجاری های دهان و دندان است که به کمک وسایل و ابزار خاصی که دارد به اصلاح و درمان آن ها می‌پردازد. ارتودنسی به طور کل به دو بخش ارتودنسی ثابت و متحرک تقسیم می شود. که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند و با توجه به شرایط بیمار بکار می روند و تشخیص استفاده از کدام روش به نظر پزشک متخصص بستگی دارد.
لازم به ذکر است، در این روش امکان بیرون آوردن دستگاه ارتودنسی از محیط دهان وجود ندارد. ارتودنسی ثابت تقریباً برای تمام بیماران ارتودنسی مناسب است و چون امکان حرکت دادن گسترده‌ای را به دست می‌دهد، بهترین روش برای رفع مشکلات پیچیده‌تر نامرتبی دندان‌ها است. به علاوه این روش موفقیت‌آمیز بودن نتایج را تضمین میکند
انواع ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت در انواع زیر موجود است:
ارتودنسی ثابت با بریس فلزی :
بریس های فلزی که به بریس‌های معمولی نیز معروف هستند، دو جزء اصلی دارند. اول براکت های فلزی هستند که روی دندان‌ها به کمک چسب مخصوصی به سطوح دندان می‌چسبانند به کار گرفته میشوند و سیم فلزی قابل انعطاف از میان براکت‌ها با اعمال فشار به دندان‌ها و سرانجام حرکت دادن آنها رد میشود.
این‌ها نوعی بریس هستند که بیشتر نوجوانان دریافت میکنند، زیرا از لحاظ اقتصادی به صرفه تر و اغلب سریع‌ترین راه برای حرکت دندان به مکان‌های ایده‌آل هستند و جالب است بدانید رنگ بندی مختلف دارند.
در گذشته، براکت ارتودنسی و سیم‌های مورد استفاده برای بریس‌های فلزی بسیار قابل توجه بود و می‌توانست برای کسانی که بریس‌ها را روی دندان‌هایشان داشتند به دلیل اندازه و مزاحمتشان آزار دهنده باشد.
این نوع بریس از گذشته اصالت خود را در زمینه ارتودنسی دندان حفظ کرده و امروزه با توجه به پیشرفت علم و فناوری از لحاظ ساختار و وزن بسیار سبک است و از جنس استیل ضد زنگ و مقاوم ساخته شده است. در این روش براکت ها را با سیم به یکدیگر متصل میکنند و با فشاری که به دندان و فک وارد میکنند باعث حرکت دندان‌ها در جهت مناسب و اصلاح ناهنجاری‌های دهان و دندان میشود.
ارتودنسی ثابت با بریس دیمون :
ارتودنسی دیمون نمونه دیگری از ارتودنسی‌های پیشرفته در حوزه‌ی دندانپزشکی است. در این روش به جای استفاده از نگه دارنده های لاستیکی از یک مکانیزم خاص استفاده میشود که به سیم‌های ارتودنسی امکان حرکت راحت تر و بهتر را می‌دهد. این مکانیزم باعث کاهش زمان لازم برای تعویض سیم‌ها می شود.
این نوع سیم‌کشی به‌دلیل ظاهر زیبایی که دارد جایگزین مناسبی برای ارتودنسی فلزی است. در این سیستم که با کمک تکنولوژی بدون سایش صورت می‌گیرد، درمان سریع‌تر به نتیجه رسیده و دندان ها به راحتی و با ظرافت کامل جابه جا و مرتب میشوند.
این نوع ارتودنسی دارای پوشش سخت بوده، ضد زنگ است و مهمتر از همه این‌که چون نیاز به کش کوچک اطراف هر براکت نیست، تمیز کردن دندان‌ها بسیار راحت صورت می‌گیرد.
بدلیل فشار ملایمی که به دندان وارد می شود، بیمار دردی زیادی متحمل نمی شود و طول درمان نیز کوتاه تر خواهد شد. و از همه مهمتر، احتمال کشیدن دندان که معمولا در درمان‌های ارتودنسی‌های معمولی مشاهده میشود در این نوع ارتودنسی بسیار کم است.
ارتودنسی دیمون کاملا نامرئی نیست اما کمتر جلب توجه میکند. بریس‌های دیمون درواقع بریس های خود تنظیم (سلف لیگیت) هستند این بدین معناست که آرچ وایر بدون نیاز به باندهای الاستیک (لیگاتورها)، وایر و اتصالات فلزی در موقعیت مناسب خود قرار می‌گیرد.
ارتودنسی ثابت با بریس سرامیکی :
این نوع درمان ارتودنسی دندان از لحاظ ساختار و نحوه عملکرد شباهت زیادی به بریس های فلزی دارد و از جنس سرامیک ساخته شده است. بریس‌های سرامیکی جایگزینی برای بریس‌های فلزی هستند که در آن از براکت‌های شفاف و همرنگ دندان استفاده میشود. مزیت این براکت‌ها این است که کمتر در دهان قابل توجه می باشند در نتیجه می‌توانید با اعتماد بنفس بیشتری لبخند بزنید.
براکت‌های سرامیکی انتخاب مناسبی هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان می‌باشند. همچنان مقرون به صرفه بوده، دندان ها را سریع حرکت می دهد. دچار لک نمی شوند. اما به افرادی که سیگاری هستند، توصیه نمی شود. چون به مرور، تغییر رنگ می دهند.
سیم‌هایی که برای تغییر موقعیت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز می‌توانند همرنگ دندان باشند اما با پیشرفت درمان نیاز به سیم‌های فلزی قوی‌تری خواهد بود. براکت‌های سرامیکی جایگزینی مقرون به صرفه برای ارتودنسی نامرئی دندان می‌باشند زیرا دیگر هزینه‌های لابراتور دخیل نخواهد بود.
متخصص ارتودنسی تقریباً هر ۸ تا ۱۲ هفته یک بار پیشرفت بریس‌ها را کنترل کرده و در صورت لزوم سیم را تنظیم میکند. پس از هر ویزیت با حرکت دندان‌ها به طرف موقعیت مورد نظر مقداری درد را احساس خواهید کرد. مدت زمان ارتودنسی برای هر شخص متفاوت است اما بطور متوسط دوره‌ی درمان بین ۱۲ تا ۲۴ ماه می‌باشد.
ارتودنسی ثابت با بریس پشت دندانی :
تمایل به لبخند زیبا، همواره باعث شده تا سالیانه عده زیادی از مردم به ارتودنتیست ها مراجعه کنند، و از روش های مختلف ارتودنسی، بهره ببرند. در عین حال، تعداد زیادی از این افراد، به دلیل ظاهر نا مناسبی که بریس های فلزی بر روی دندان و محیط دهان ایجاد می کند، از ارتودنسی صرف نظر می کنند. علی الخصوص نوجوانان که معمولاً از اعتماد به نفس پایین تر رنج می برند و ظاهر فلزی روی دندان را نمی پسندند.
در همین راستا خوشبختانه در سالهای اخیر، تکنولوژی جدیدی وارد زمینه ارتودنسی شد که طرفداران زیادی پیدا کرد. در این روش، بریس هایی به صورت نامرئی وارد بازار شد که به بریس لینگوال یا مخفی معروف شده و به سطوح پشتی دندان متصل میشود و به هیچ وجه قابل مشاهده نیست. دندان ها قرار می گیرد.
با اینحال این روش برای همه ی افراد مناسب نمی باشد و در نهایت با مشاوره از دندانپزشک و معاینه تخصصی، باید تصمیم گرفت که از کدام روش استفاده کرد. به عنوان مثال اشخاصی که اوربایت (Overbite) بسیار شدیدی دارند، بهتر است از انواع عادی بریس استفاده کنند.
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت :
از مزایا و معایب ارتودنسی ثابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایا
۱. قابلیت استفاده برای درمان ناهنجاری های شدید دندان، در زمانی معقول
۲. نیازی به خارج کردن و گذاشتن دوباره آن نیست
3. از پوسیدگی دندان ها جلوگیری میکند
4. رفت و آمد زیادی به کلینیک دندان پزشکی را به دنبال نخواهد داشت
5. کاهش خطر آسیب به دندان ها
6. رنگ بندی متنوعی دارد
7. محدودیت سنی ندارد
8. طرح لبخند شما را اصلاح میکند
9. طول عمر دندان ها را افزایش می دهد
10. از ابتلا به بیماری های لثه جلوگیری می شود
معایب
۱. طول مدت درمان بیشتر نسبت به ارتودنسی متحرک
۲. امکان شکسته شدن وسایل ارتودنسی هنگام جویدن غذاهای سفت و محکم
۳.امکان آسیب زدن به دندان‌ها در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی
4. به دلیل وجود بخش های مختلف بریس، مسواک زدن را کمی سخت میکند.
ابزار های ارتودنسی ثابت دندان
از ابزارهای ارتودنسی ثابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
براکت
براکت ها قطعات کوچکی هستند که به سطح جلو یا عقب هر کدام از دندان ها متصل میشوند. ما این براکت ها را با کمک چسب و سیمان مخصوصی به دندان ها وصل میکنیم.
سیم ارتودنسی
سیم های قوس داری که براکت های نصب شده روی سطوح دندان ها را به همدیگر متصل میکنند. متخصص ارتودنسی با کمک این سیم ها، فشار و نیروی مورد نیاز را به دندان ها وارد میکند تا در جهت مد نظر ما جابجا شده و در نهایت صاف
بند
این بندها به صورت لنگر عمل میکنند. بندها بین دندان‌هایی که به هم نزدیک هستند فاصله ایجاد میکنند تا مانع ایجاد فشار بر روی دندان‌های دیگر شوند و همچنین محلی برای اتصال سیم‌های ارتودنسی هستند.
هدف ارتودنسی ثابت
- حرکت دادن دندان ها در جهت اصولی و طبیعی
- اصلاح ساختار ارتباطی بین فک و دندان
زمان مناسب ارتودنسی ثابت
در گذشته تاکید بیشتری بر این بود که قبل از رسیدن به بلوغ بهترین زمان برای انجام ارتودنسی ثابت است؛ چرا که در این زمان رشد استخوان‌های فک و دندان هنوز به تکامل نرسیده و ارتودنسی راحت‌تر انجام میشود. اما با گذشت زمان و پیشرفت های قابل توجه در این زمینه دندانپزشکی، محدودیت سنی برای انجام ارتودنسی کمتر و در هر سنی قابلیت انجام دارد.
بیشتر بخوانید … ارتودنسی نامرئی
عوارض عدم درمان ارتودنسی ثابت
۱. ایجاد مشکل در جویدن و هضم غذا
۲. لق شدن دندان ها
۳. پوسیدگی دندان ها
۴. ایجاد مشکلات تنفسی
مدت درمان ارتودنسی ثابت
تجربه متخصصین ثابت کرد، زمان حداکثری که برای ارتودنسی ثابت برای وضعیت دندان های بسیار ناهنجار وجود داشته، حدود 3 سال بوده است. از نظر متخصصین، زمان ارتودنسی بین 6 ماه تا 36 ماه متغیر است.
مدت زمان درمان ارتودنسی ثابت به عوامل زیادی بستگی دارد که میتوان به نوع و شدت ناهنجاری، نوع ارتودنسی ثابت، وضعیت بیمار، میزان تخصص و مهارت پزشک و رعایت نکات مراقبتی توسط بیمار اشاره کرد. برخی از عواملی موثر در کوتاه یا طولانی شدن زمان ارتودنسی به ترتیب زیر می باشد:
1- سن
2- شدت اختلالات فکی ودندانی
3- بهداشت مناسب دهان و دندان
4- پیگیری برنامه درمانی از سوی بیمار (حضور به موقع در زمان تعیین شده و مراجعه به متخصص ارتودنس)
5- سابقه سلامت دندان ها
6- برخی سلیقه ها و انتظارات شخصی
7- انتخاب نوع درمان ارتودنسی ( ارتودنسی ثابت یا متحرک )
نکات مراقبتی ارتودنسی ثابت
پس از انجام ارتودنسی، مراقبت از آن مهم‌ترین کاری است که باید انجام داد. این نکات عبارت‌اند از:
1. استفاده از مسواک و خمیر دندان مناسب و استفاده از آن ها بعد از هر وعده غذایی. مسواک زدن در بهداشت ارتودنسی بسیار مهم است، چون وسایل ارتودنسی گیر غذایی ایجاد میکند و میزان تشکیل پلاک را در دهان افزایش می‌دهد. پی‌آمد افزایش پلاک بالا رفتن احتمال پوسیدگی دندان‌ها و بیماری لثه است. رعایت بهداشت دهان و دندان از پوسیدگی دندان‌ها در دوران ارتودنسی جلوگیری میکند.
2. تمیز کردن فضاهای بین دندان بوسیله نخ کشیدن. به این صورت پلاک را از بین دندان‌ها و زیر خط لثه یعنی ناحیه‌هایی پاک میکند که مسواک به آنها دسترسی ندارد. در واقع اگر نخ نکشید، بیش از 40 درصد سطوح دندان تمیز نمی‌شود.
3. تغذیه سالم و درست در زمانیکه ارتودنسی کرده اید، بسیار اهمیت ویژه ای دارد. از خوردن غذاهای سفت و چسبنده، شکلات، پولکی، آجیل، تخمه و… پرهیز کرده و اگر زمان هایی در دوران ارتودنسی دندان، دچار درد شدید، از غذاهای نرم تر مانند پوره، املت ها، استفاده کنید و یا بجای میوه گاهی اسموتی های بدون دانه مصرف کنید.
همچنین نوشیدنی‌ها و غذاهای اسیدی یا حاوی قند بالا نیز باعث تشکیل پلاک میشود و سلامت دندان‌ها را به خطر می‌اندازد. اگر میل به خوردن خوراکی‌های شیرین دارید، می‌توانید یکی از خوراکی‌های خوشمزه زیر را جایگزین آن کنید:
ماست
بیسکویت نرم یا خیسانده در شیر
ماکارونی با پنیر
انگور بدون هسته
پن کیک
4. خودداری کردن از جویدن آدامس
5. پرهیز از انجام ورزش‌های رزمی یا ورزش‌هایی که ممکن است به ناحیه سر و صورت ضربه وارد کند.
6. تمیز کردن وسایل متحرک ارتودنسی به این صورت که : وسیله متحرک را از دهان خارج کنید و بین دندان‌ها را به روش معمول تمیز کنید. سپس وسیله یا پلاک ارتودنسی را با مسواک و خمیردندان تمیز کنید و در پایان به خوبی آب بکشید. همچنین حتماً ناحیه‌هایی از لثه را که زیر تجهیزات ارتودنسی قرار می‌گیرد، نیز مسواک بزنید. برای مثال اگر دندان‌های بالا تحت درمان ارتودنسی قرار دارد، مسواک زدن سقف دهان را فراموش نکنید.
هزینه ارتودنسی ثابت
تعیین هزینه ارتودنسی ثابت به عواملی مثل، نوع و جنس ارتودنسی، مدت زمان درمان، نوع و شدت ناهنجاری، مدت زمان درمان، تعداد دفعات مراجعه به پزشک و میزان تخصص پزشک بستگی دارد. متخصص باید بررسی کند که آیا نیاز به جراحی یا کشیدن دندان هست یا خیر و همچنین وضعیت سلامت دهان و دندان هر بیمار متفاوت خواهد بود. هزینه های ارتودنسی، با توجه به نوع براکت هایی به کار رفته شده، متغیر می باشد.
هر چقدر این ویزیت در دوران کودکی و همزمان با مسیر توسعه رشد دندانی صورت بگیرد طول درمان و هزینه ارتودنسی دندان نیز کاهش می یابد. هرچند ممکن است هزینه سیم کشی دندان و قیمت ارتودنسی در نگاه اول خیلی زیاد به نظر برسد،
اما مطمئن باشید که در قبال فواید و مزایای زیاد آن، بدون به همراه داشتن عوارض ارتودنسی، اصلاً هزینه بالایی نیست. در واقع ارتودنسی دندان میتواند در درازمدت به صرفه‌جویی در هزینه‌های شما کمک زیادی کند.
پرسش و پاسخ
1. آیا ارتودنسی ثابت دردناک است؟
ارتودنسی ثابت به دلیل فشاری که به دندان‌ها و فک وارد میکند، با درد همراه است که با مصرف مسکن از شدت آن کاسته می شود.
2. کودک در چه سنی باید شروع به درمان ارتودنسی نماید؟
درمان زودهنگام ارتودنسی در خیلی از موارد میتواند از درمان اساسی ارتودنسی در آینده جلوگیری کند. درمان زود هنگام، میتواند بیمار را از انجام جراحی یا مشکلات پیچیده‌تر دور کند. به عقیده بیشتر متخصصین اولین ویزیت کودک بهتر است در سن ۷ سالگی انجام شود.
3. آیا یک فرد بزرگسال نیز می تواند اقدام به درمان ارتودنسی نماید؟
درمان ارتودنسی در هر سنی قابل انجام است. امروزه، حدود 25 درصد از بیماران ارتودنسی را بزرگسالان تشکیل میدهند.
4. معمولا معاینه با متخصص ارتودنسی در چه فاصله های زمانی انجام میشود؟
ملاقات ها به نیازهای هر بیمار بستگی دارد. به طور معمول هر 4 یا 6 هفته باید ملاقات انجام شود.
5. هزینه درمان ارتودنسی چقدر است؟
هزینه درمان ارتودنسی به عوامل زیادی مانند پیچیدگی و زمان درمان دارد. دستیاران و متخصص ارتودنسی بعد از طرح درمان ، هزینه را برای شما تعیین و روش‌های پرداخت نیز برایتان توضیح داده خواهد شد.
6. آیا ارتودنسی موجب پوسیدگی دندان ها می شود؟
اگر بیمار در طول درمان ارتودنسی بهداشت را به خوبی رعایت کند طبق دستورات متخصص ارتو دنسی و تمام موارد گفته شده را رعایت کند پوسیدگی دندان بوجود نخواهد آمد.
7. آیا در زمان وجود دندان‌های شیری ارتودنسی قابل انجام است؟
بعضی مشکلات ارتودنسی به قدری چشمگیر هستند که احتیاج به درمان زودهنگام دارند توسط متخصص ارتودنسی گرچه در صورتی که بیمار آمادگی درمان را نداشته باشد، رشد وی تا زمان مناسب درمان تحت نظارت قرار می‌گیرد.
8. آیا می توان نوع دستگاه‌های ارتودنسی ثابت را انتخاب کرد؟
خیر. شدت و نوع ناهنجاری است که به پزشک معالج کمک میکند تا نوع دستگاه‌های ارتودنسی ثابت را انتخاب و تجویز کند. پس تنها شخصی که میتواند نوع دستگاه ارتودنسی ثابت را مشخص کند، پزشک معالج است.
9. آیا ارتودنسی ثابت به دندان‌ها آسیب می‌رساند؟
ارتودنسی ثابت آسیبی به دندان‌ها وارد نمی‌کند؛ ولی بیماری که نکات بهداشتی و مراقبتی را رعایت نکند، خطر پوسیدگی و آسیب دیدگی، دندان‌های فرد را تهدید میکند. پس بهتر است بیمار در رعایت نکات بهداشتی دقت کند.
10. آیا قبل از ارتودنسی میتوان ایمپلنت دندان انجام داد؟
خیر. ابتدا باید دندان‌هایی که دچار ناهنجاری هستند را اصلاح و دوره درمان ارتودنسی را کامل و سپس ایمپلنت انجام شود.
11. آیا افراد دیابتی می‌توانند ارتودنسی انجام دهند؟
ارتودنسی ثابت برای افرادی که دیابت کنترل شده دارند خطری ایجاد نمی‌کند و آنها می توانند برای ارتودنسی ثابت اقدام کنند.
12. اگر برای ارتودنسی ثابت به موقع اقدام نشود چه مشکلی پیش می‌آید؟
اگر به موقع برای انجام ارتودنسی ثابت اقدام نشود ممکن است در آینده به افزایش شدت ناهنجاری منجر شود و ارتودنسی ثابت به تنهایی راه گشا نباشد و عمل جراحی فک نیز لازم می شود.
دندانپزشکی بارداری ؛ یک «نه»ی کله‌گنده!
ارتودنسی همراه با جراحی فک
ارتودنسی و سردرد
ارتودنسی نامرئی چیست؟
ارتودنسی همزمان با عمل بینی
ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟
قیمت ارتودنسی ژله ای
ارتودنسی دندان اضافی و انواع دندان های اضافی
